Ik geef een workshop over persoonlijke presentatiestijl. In een kleine setting, want als ik met maximaal zes deelnemers bij elkaar zit, dan kan ik echt een verschil maken. Ik ben vroeg op de locatie, zet de boel klaar en wacht vervolgens rustig met een kopje koffie op mijn deelnemers. Er komt een dame in beeld. “Ja, zegt ze, ik had me opgegeven voor uw training, maar ik kom me afmelden. Want ik ga iets doen dat ik belangrijker vind”. “Nou, zeg ik – adrem als ik ben – da’s altijd leuk om te horen dat een van je deelnemers iets gaat doen dat belangrijk is”, en ik kijk haar lachend aan. Ze knikt wat zuur, en loopt weg. En toen dacht ik even: ‘Je hebt er zojuist voor gekozen iets te gaan missen dat wel eens heel belangrijk voor jou zou kunnen zijn’.
Spiegel
Want die persoonlijke presentatiestijl van jou heeft alles te maken met communicatie. Met een eerste indruk, met wat je vertelt en uitstraalt, hoe je jouw boodschap brengt, wat je hoort en hoe je het opslaat, en hoe je wat je hebt gehoord dan weer spiegelt naar een reactie. Het is – als je het zo bekijkt – een godswonder dat mensen elkaar nog begrijpen! Want communicatie, dat is waar het best vaak mis gaat in een organisatie en tussen mensen. En eigenlijk communiceren en presenteren we de hele dag door, over ons bedrijf, ons werk en onszelf, ten overstaan van onbekenden of van dierbaren. Hoe effectief is jouw persoonlijke stijl eigenlijk?
Niet goed genoeg
In de workshops die ik vorige week gaf merkte ik weer dat veel sprekers zichzelf voor de kop slaan als ze voor een groep moeten staan om te speechen of te presenteren. Alle varianten van ‘Ik ben niet goed genoeg’ kwamen weer voorbij. Van ‘ik moet alles weten en 100% vertellen’, tot ‘niemand zit toch op mijn verhaal te wachten’. Die gedachten die je op het podium hebt, die kunnen het plezier van presenteren behoorlijk bederven. Bovendien krijgt het publiek dan nooit die echte leuke versie van jouzelf te zien. En dat is wel belangrijk, want dat is de versie die het meeste overtuigt! Ik geef een paar suggesties die het jou gemakkelijker maken om die leukste versie van jezelf te laten zien.
1. Maak het jezelf gemakkelijk
Ik vraag me vaak af waarom mensen bijna standaard naar een PowerPoint grijpen als ze hun verhaal willen/moeten doen. Want ik zie hen staan worstelen met dat ding, en zodra ik vraag of ze het ‘me zó eens willen vertellen’, zonder dat apparaat, dan wordt het levendiger, pakkender, interessanter, gaat alles lekker bewegen, ogen een beetje glimmen, noem het maar op. Dus kies gewoon een middel dat bij je past! En vraag je eens af: hoe vind jij het eigenlijk het prettigst, presenteren? Is dat door een verhaal te vertellen? Of een voorwerp te laten zien? Of alleen met foto’s die jouw verhaal ondersteunen? Je mag namelijk zelf kiezen, een PowerPoint is echt niet verplicht.
2. Maak het persoonlijk
Als jij de aangewezen persoon bent om die afscheidsspeech voor een collega te geven, focus dan op de momenten die je samen hebt meegemaakt. En vertel dat verhaal in geuren en kleuren, zodat iedereen kan meegenieten van die fijne momenten die er waren. Het voordeel is dan dat je niet alles hoeft ‘te onthouden in je hoofd’, en het ook geen ‘en toen-en-toen-en-toen’ wordt. Bovendien kan je dan ook een stukje van jouzelf laten zien in relatie tot die ander, en dat wordt vaak erg gewaardeerd. Zo laat je zien dat het voor jou ook wat heeft betekend. Dan is storytelling dus een mooi instrument om dat verhaal pakkend te vertellen. Ik heb daar overigens een handige checklist voor!
3. Lekker concreet
Mensen zijn gek op voorbeelden. Dat maakt het allemaal lekker helder. En dan snap je precies wat iemand bedoelt. Zorg dat je wegblijft van allerlei vage taal, jargon en containerbegrippen. Er zijn mensen die denken dat ‘belangrijk belangrijk doen’ status en bewondering oplevert, maar het schept alleen maar afstand. Ook ambtelijke taal is te abtract en brengt contact niet dichterbij. Dus kijk eens of je jouw speech, presentatie of verhaal zó kunt vertellen als je dat aan je buurman of partner zou doen. Omdat je wilt dat die ander het begrijpt, niet omdat je interessant staat te doen. En wat mij betreft: als je het niet helder kunt uitleggen, dan heb je eerst zelf nog wat werk te doen.
4. Waat gaat het over?
Het helpt daarbij enorm om van tevoren een kernboodschap te formuleren. In één zin. Dat is de kern van het verhaal die jouw publiek tussen de oren moet krijgen. En daaromheen ga je jouw betoog opbouwen. Met een introductie die pakt, een bruggetje naar de inhoud, drie argumenten om je kernboodschap te onderbouwen, een korte samenvatting en een pakkend slot. Handig schemaatje, toch..? Want het is belangrijk dat jouw boodschap wordt gehoord, en hoe helderder de opbouw, hoe gemakkelijker te volgen. Bovendien sta je zelf dan ook veel gemakkelijker als ‘eigenaar van de kennis’ te praten.
5. Focus
Zien en gezien worden. Een beetje focus helpt daar natuurlijk wel bij. Niet alleen op de boodschap en de inhoud, maar ook de focus van jouw blik. Om te zorgen dat jouw presentatie pakt, en dat jij zelf ‘gezien’ wordt, is het natuurlijk ook belangrijk om te kijken! Dus maak contact met je publiek. Want daar zit energie. Presenteren is ook spiegelen van energie. Als jij enthousiast op het podium vertelt over jouw onderwerp, dan werkt dat aanstekelijk voor het publiek, en andersom. Net zoals een saai verhaal eereder zal uitnodigen om in slaap te vallen, of ander vertier te zoeken (in een smartphone bijvoorbeeld). Dus maak contact, kijk iemand aan, leg daar de focus van jouw ogen.
6. Lekker samen
Last but not least: maak het interactief. Ik zie zoveel sprekers die ontspannen raken op het moment dat er een vraag wordt gesteld vanuit het publiek. Omdat ze dan het gevoel hebben dat ze er niet meer alleen voor staan. Of omdat ze dan hun kennis kunnen delen, en ‘gewoon gaan vertellen’. Dus als je weet dat het jou ontspant, die interactie, bouw dan jouw presentatie op aan de hand van vraag en antwoord. Gewoon, jouw blokje tekst inleiden met een vraag. ‘Nu vraagt u zich misschien af hoe…’? Nou, dat wil ik u wel vertellen..! (En varianten daarvan natuurlijk). Je zult zien dat het dan gemakkelijker wordt.
En dan nog iets…
Voorbereiden is goed. Uitschrijven mag. Maar oefen jouw speech gewoon 1 keer hardop om te kijken of je het gemakkelijk ‘aan elkaar praat’. En dan nog een keer. En misschien nog een derde keer… Maar laat het dan los. Geef jezelf de ruimte en wat lucht om de woorden te laten komen zoals het komt. Het is een onderwerp waar jij wat van weet, het zit in je hart of in je botten, en je hebt er ervaring mee. Dus timmer het niet helemaal vast in je hoofd. Voor presenteren heb je twee belangrijke dingen nodig: je moet ademen en geluid maken. En dat is in de rest van je leven trouwens ook best belangrijk.
Blijer Presenteren
Wil jij weten hoe je blijer kunt presenteren? In mijn boek dat de Boekgoud Publieksprijs 2017 heeft gewonnen, deel ik allerlei tips, ervaringen en oefeningen die je direct kunt toepassen. Lees er meer over in ‘Het Groot ABC voor Blijer Presenteren’. Er is ook een pitchvariant: ‘Het Klein ABC, Overtuigend Pitchen voor Ondernemers’.
Alle verhalen die op deze site verschijnen zijn eigendom van Dikscommuniceert en mogen alleen worden gebruikt na toestemming vooraf van de eigenaar.