Ik krijg vaak de vraag: ‘Hoe kun je beleid aansprekend vertellen?’ Soms veronderstellen coachees dat ze daarvoor de hele beleidsnotitie in een soort ‘story’ zouden moeten vertellen. ‘Een onmogelijke opgave!’, zeggen ze dan. Ik kan je geruststellen, op zo’n verhaal zit jouw publiek gelukkig ook echt niet wachten. Maar wat doe je dan wel als je een inhoudelijke beleidsboodschap wilt overbrengen op je publiek? Hoe pak je dat aan? Daarvoor heb ik de MIST©-methode ontwikkeld, een manier om in vier stappen van Saaie Taal een Goed Verhaal te maken. Ik leg graag uit hoe de MIST©-methode jou daarbij kan helpen.
In hetzelfde schuitje
Ambtenaren hebben een voorliefde voor mooie woorden en grammaticaal juist opgebouwde zinnen. Met vaak impliciete verwijzingen. Zij schrijven hun stukken zo omdat ze een beleidsdirectie moeten informeren, een bewindspersoon moeten voorbereiden, of aan de Kamer moeten rapporteren. Het zijn veelal stukken die intern gericht zijn en binnen ‘Het Haagse’ rondgaan. Daar hoort een bepaald format bij. En dat is meestal een memo, een beleidsnotitie of een Kamervraag. Het doel van deze stukken is om zo volledig en compleet (en soms ook zo belangrijk) mogelijk te informeren. En omdat die andere partij dezelfde taal spreekt, is er geen noodzaak om op een andere manier te communiceren dan het jargon dat al wordt gebezigd. Want dat is wat iedereen kent, en iedereen zit tenslotte in hetzelfde schuitje.
Uit de MIST©
Het is voor de overheid nog vaak een uitdaging om beleid en communicatie gelijk te laten oplopen. Communicatie is niet zelden een sluitstuk in het beleidstraject. En op het moment dat het beleid moet worden vertaald naar ‘de burger’, ligt daar vaak alleen dat beleidsstuk in de vorm van het memo. En dat stuk wordt dan gebruikt voor de presentatie, maar daar was het nou net niet voor bedoeld! De gedachte dat datzelfde zorgvuldig en ambtelijk geformuleerde beleidsstuk zó kan worden gebruikt om het beleid uit te dragen, is echt een misvatting. Want het beoogde doel is heel anders. Dat vereist een andere benadering, een andere taal en een andere manier van communiceren. Die vertaalslag wordt vaak overgeslagen. De MIST©-methode legt de focus op vier belangrijke elementen die jou van Saaie Taal naar een Goed Verhaal brengen.
Stap 1 Mentaliteit of Mindset
Allereerst vraagt het een verandering van mentaliteit/mindset van de spreker. De focus moet komen te liggen op het publiek, en niet op jou of jouw organisatie. Want alleen wanneer je met jouw verhaal op jouw publiek bent gericht, kun je een verhaal vertellen dat voor hen interessant is om te horen. En als je die focus hebt aangebracht, is de volgende stap contact en verbinding maken. Want alleen als er verbinding is tussen jou en jouw publiek, kan er door hen iets aan inhoud worden ontvangen. En daarna ontstaat er interactie, kom je tot een gesprek en uitwisseling van kennis. Als jij je daarvan bewust bent, en weet wat jouw rol daarin is, kun je jouw publiek bereiken en inspireren.
Stap 2: Inhoud
Een beleidsstuk heeft meestal veel inhoud. Alles lijkt voor een dossierhouder vaak even belangrijk. Maar wat wil jouw doelgroep, jouw publiek eigenlijk weten? Het is jouw taak als spreker je daarop voor te bereiden en jouw kennis voor het publiek op een behapbare en boeiende manier aan te bieden. Dus dat gaat niet alleen over structuur en opbouw, maar ook over hoe je de kern van de informatie naar de ‘pointe’ of het hoogtepunt van jouw verhaal brengt. Een heldere kernboodschap mag dan niet ontbreken. Wat wil je dat jouw publiek echt onthoudt? En tot slot is het ook de rol van de spreker om hen uit te nodigen op die inhoud. Meer weten? Kan ik nog ergens mee helpen? Boeken aanbevelen? Filmpjes laten zien? Het bevordert allemaal het kunnen ontvangen van de boodschap. Een goede spreker voegt iets toe aan alle informatie. Hij maakt de vertaling van dat beleid naar het verhaal.
Stap 3: Stijl
Iedere spreker heeft een persoonlijke stijl en voert de regie over zijn eigen presentatie. De rol van spreker is wat mij betreft niet alleen die van ‘vertaler van het beleid’. Maar een spreker is ook een gastheer die het publiek welkom heet en op zijn gemak stelt en is soms bijna zelfs een ‘entertainer’. Ik heb honderden beleidspresentaties gezien die worden geopend volgens het standaard naam-adres-woonplaats principe. ‘Goedemorgen, mijn naam is meneer Janssen, ik werk voor de organisatie ZussemeZo en ga u vandaag iets vertellen over ‘Dittemedat’. En dan gaat hij dan ook doen. En dan weet je het al: dit wordt weer zo’n presentatie met bullets en prioriteiten van beleid. Wat voor plezier doe je daar jouw publiek nu mee? Hoe effectief denk je dat het is? Zelden weten mensen nog na jouw presentatie wat je hebt verteld. Zou je niet liever het verschil willen maken? En je bevlogenheid en energie het woord laten doen door uit je hart te spreken in plaats van uit je hoofd? Zodat jouw aanwezigheid, jouw ‘presence’ iets toevoegt en dat beleid vertaalt naar het verhaal en de boodschap waar het publiek op zit te wachten?
Stap 4: Taal
En natuurlijk hoort daar een andere taal bij. Het gaat hier om een boodschap over dragen, je publiek raken, inspireren en liefst ook tot actie aanzetten. En dat gaat niet met jargon en ambtelijke praat, want dat creëert afstand. Die afstand zorgt voor kritische beschouwers die zoeken waar ze gaten in jouw verhaal kunnen schieten. Maar jij bent op zoek naar betrokken deelnemers, die zich met jouw verhaal kunnen verbinden en open staan voor jouw boodschap. Daar heb je communicatieve taal voor nodig. Jouw boodschap moet tenslotte iets bij hen losmaken, je wilt dat er in hun hun hoofd of hart een verhaal wordt losgemaakt. Ik maak vaak de vergelijking met het thuisfront. Hoe vertel je jouw man/vrouw/kinderen wat je vandaag op je werk hebt gedaan? Daar kies je als vanzelf voor communicatieve taal, want je wilt dat ze jouw verhaal begrijpen.
Van Saaie Taal naar Goed Verhaal
Dát is de taal die je ook met jouw publiek moet spreken. Want niemand is gebaat bij Saaie Taal. Jouw publiek wil een Goed Verhaal. En dat kun je ze geven. Met vier stappen uit de MIST©.
Alle content die op deze site verschijnen is eigendom van Dikscommuniceert en mag alleen worden gebruikt na toestemming vooraf van de eigenaar.